این رساله در سال 1385 توسط جناب حجتالاسلام آقای دکتر یارعلی کرد فیروزجایی تألیف گردیده و در زمستان سال 1386 به چاپ رسید.
كتاب مذكور گزارشى از مابعدالطبیعه ارسطو و مباحث فلسفی ابنسینا ارائه داده، سپس به مقایسهآنها میپردازد و نوآورىهاى فلسفهاسلامى را نسبت به فلسفه یویان برجسته میسازد.
فهرست مطالب:
بخش اول: از سنتهای فلسفی پیش از اسلام تا ظهور ابنسینا
فصل اول: سنتهای فلسفی هندی، چینی و ایرانی قبل از اسلام؛
فصل دوم: سنتهای فلسفی یونانی، یهودی و مسیحی؛
فصل سوم: نخستین فیلسوفان مسلمان؛
فصل چهارم: ابن سینا.
بخش دوم: دستاوردهای جدید ابنسینا در مقایسه با ارسطو و افلوطین
فصل اول: روش ارسطو و ابن سینا در مابعدالطبیعه؛
فصل دوم: تعریف و موضوع فلسفه اولی؛
فصل سوم: احکام کلی وجود؛
فصل چهارم: ماهیت و احکام آن؛
فصل پنجم: جوهر، اقسام واحکام آن؛
فصل ششم:تقدم وتأخر؛
فصل هفتم:حدوث و قدم؛
فصل هشتم:واجب ممکن؛
فصل نهم: علیت؛
خاتمه: نظام مابعدالطبیعی ابنسینا.