در آستانه آغاز به کار نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، مجموعه دوجلدی اصطلاح‌نامه منطق (به همراه لوح فشرده) به همت مرکز پژوهشی دائره‌المعارف علوم عقلی اسلامی منتشر شد:

این اصطلاح‌نامه شامل حدود 4400 اصطلاح منطقی همراه با 11400 مستند است که همه این اصطلاحات در 13 رده زیر قرار گرفته‌اند:

العلم، الدلالة، المفهوم، التعریف، القضیة، الحجة، مبادی الحجة، البرهان، الجدل، الخطابة، الشعر، المغالطة، أجزاء العلوم

همچنین در جلد دوم این اثر260 قاعده منطقی همراه با ذکر مأخذ این قواعد معرفی شده است.

لوح فشرده همراه

با توجه به اینکه اصطلاحات به نسخه‌های خاصی از منابع ارجاع شده‌اند و ممکن است این نسخه‌ها در دسترس همگان نباشند و یا با گذشت زمان این نسخه‌ها در بازار کتاب یافت نشوند، لوح فشرده‌ای که در بردارنده تصویری از منابع هر یک از اصطلاح‌نامه‌ها است، به همراه کتاب‌های اصطلاح‌نامه در اختیار استفاده‌کنندگان قرار می‌گیرد. در این لوح‌ها افزون بر امکان دیدن تصویر منابع، امكان جست‌وجو در فهرست مطالب آنها نیز وجود دارد.

مفهوم اصطلاح‌نامه

«اصطلاح‌نامه»، معادل فارسی واژة «تزاروس» (Thesaurus)، به معنای «گنجینة لغات» است و مراد از آن، معجمی است که همة واژه‌ها یا اصطلاحات مربوط به حوزة خاصی از معارف و فرهنگ بشری را با سامان‌دهی و نظام‌مندی ویژه‌ای در بر دارد.

در آغاز، هدف از تهیة اصطلاح‌نامه‌ها، دست‌یابی آسان به اصطلاحات و کاربرد دقیق آنها بود اما با گذشت زمان، سامان‌دهی مفهومی و کاربرد واژه‌ها در نمایه‌سازی، هدف اصلی تهیة اصطلاح‌نامه‌ها قرار گرفت

نظام مطلوب در اصطلاح‌نامه‌ها، در بردارندة طبقه‌بندی سلسله مراتبی (اعم و اخص)، مشخص ساختن اصطلاحات مترادف (مرجّح و نامرجّح) و اصطلاحات وابسته و مرتبط با یکدیگر است.

فواید اصطلاح‌نامه

مهم‌ترین فواید اصطلاح‌نامه‌ها عبارت‌اند از:

1. دست‌یابی سریع و آسان به نظام و نقشة جامع یک علم، از راه مراجعه به نمودار درختی مبتنی بر اصطلاح‌نامه؛
2. فهم جایگاه و موقعیت هر یک از موضوع‌ها و مسائل یک علم در ساختار كلی آن علم و دست‌یابی به رابطة هر موضوع با موضوع‌های دیگر آن علم، از راه مراجعه به رده، اعم‌ها، اخص‌ها و وابسته‌های هر اصطلاح؛
3. دست‌یابی به دقیق‌ترین و آشناترین واژه‌ها و اصطلاح‌ها از میان واژه‌هایی که معنای یكسانی دارند، از راه مراجعه به اصطلاح‌های «مرجّح» و «نمودار درختی» که در آن، تنها از اصطلاح‌های مرجّح استفاده می‌شود؛
4. شناخت مترادف‌های یک اصطلاح، از راه مراجعه به واژه‌های «نامرجّح» آن ؛
5. شناخت مشترک‌های لفظی، از راه مراجعه به اصطلاح‌نامة الفبایی و توضیح‌دهندة اصطلاح‌ها.

امتیازات اصطلاح‌نامه‌های مرکز

1. جامعیت اصطلاحات
2. دقت در گزینش اصطلاحات و روابط
3. مستند بودن اصطلاحات واصطلاح‌نامه به متون و مآخذ
4. ترسیم نمودار درختی
5. استفاده از واژه‌های اصلی به جای علائم و رمزها
6. بهره‌گیری در امور دائرةالمعارفی
7. ارائة نرم‌افزار

زبان اصطلاح‌نامه

با توجه به اینکه بسیاری از منابع اصطلاح‌نامة منطق، عربی بوده‌اند، «زبان عربی» به عنوان زبان اصلی اصطلاحات برگزیده شد اما اصطلاحاتی كه از منابع فارسی استخراج شده و به فارسی هم شهرت داشته‌اند به عربی تبدیل نكرده‌ایم از این رو، در ترتیب الفبایی این مجموعه برخی از حروف اختصاصی زبان فارسی هم وجود دارد.

پدیدآوران

تألیف: عسکری سلیمانی امیری، محمد کریمی، محمدرضا محمدعلیزاده، محمدباقر ملکیان

اصطلاح‌یابی و تنظیم مستندات: محمد کریمی، محمدرضا محمدعلیزاده، مرتضی مطهری‌پور

ارزیابی: محمدرضا محمدعلیزاده، محمدباقر ملکیان

مشاوره علمی:  عسکری سلیمانی امیری

نظارت:  احمد ابوترابی، محمد کریمی

مسئول واحد فن‌آوری اطلاعات:  محمد کریمی

مشاور و ناظر نرم‌افزار:  مجتبی جعفری هرندی

برنامه‌نویسی: سید علی‌رضا حسینی لواسانی

همکاران امور نرم‌افزاری: غلامحسین حاتمی، سید مجتبی لاجوردی

مسئول واحدتدوین و آماده‌سازی آثار: حجت کوثریان

ترسیم نمودارها: حسین بهاری

همکار امور تدوین:  سید عبدالماجد مسترحمی

صفحه‌آرا:  مراد زارعی، محمود قدومی، سید عبدالماجد مسترحمی، سید روح‌الله مهدوی‌راد

طراحی جلد:  حمید رضایی

ناشر: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره

جهت آشنایی با جزئیات بیشتر درباره اصطلاح‌نامه‌ اینجا را کلیک کنید