معرفی
این کتاب که با عنوان «کتابشناسی تفصیلی تاریخ فلسفه اسلامی» منتشر شده است و در آن به معرفی 5050 کتاب و مقاله از کتابخانههای مختلف پرداختهایم، بخشی دیگر از مجموعه کتابشناسیهای تفصیلی علوم عقلی مرکز است که در آنها بیش از بیست هزار عنوان کتاب و مقاله معرفی شده است.
كتابشناسیهای مركز دو دستهاند:
كتاب پیش رو از دسته دوم است. این کتابشناسیها با عناوین ذیل منتشر خواهند شد:
کتابشناسی تفصیلی منطق و تاریخ منطق، کتابشناسی تفصیلی فلسفه اسلامی، کتابشناسی تفصیلی تاریخ فلسفه اسلامی، کتابشناسی تفصیلی كلام، کتابشناسی تفصیلی تاریخ كلام، کتابشناسی تفصیلی عرفان و کتابشناسی تفصیلی تاریخ عرفان.
کتابشناسیهای این مركز، از دو بخش تشكیل شدهاند: 1) اطلاعات کتابشناختی و نمایهها؛ 2) فهرستها.
در بخش اول، هر كتاب با گزینههای ذیل معرفی شده است: شهرت و نام پدیدآور، تاریخ ولادت و وفات پدیدآور، شماره منبع، نماد نوع منبع، عنوان منبع، نام مترجم، مصحح، محقق و...، معادل انگلیسی پدیدآوران منابع (در ترجمهها)، محل نشر، نام ناشر، تاریخ نشر، نوبت چاپ، تعداد صفحات، قطع، زبان، شابك (شماره استاندارد بینالمللی كتاب)، درجه، محل نگهداری، شماره ثبت، نمایهها، محل درج و شماره جلد (در موارد لازم).
نمایههای موضوعی، مهمترین بخش کتابشناسیهای تفصیلی علوم عقلی اسلامی است.
موضوعات كتابها به یكی از دو صورت كلیدواژه (نمایه مفرد) و واژههای مركب (نمایه تركیبی) نوشته شدهاند و در كنار شاخههای زیرین این نمایهها، شماره صفحه كتابی كه موضوع یادشده در آن صفحه آمده، بین دو هلال () آورده شده است. سیر درختی موضوعات، از كلیترین موضوع (عنوان رشته علمی) آغاز میشود و به موضوعات كاملاً جزئی انجام میپذیرد.
سه ویژگی مهم نمایهها در در این نوع كتابشناسی، :
1) همه موضوعات استخراج شده از منابع دستهبندی و بهصورت درختی تنظیم شدهاند.
2) موضوعات استخراجشده از هر كتاب در مقایسه با دیگر كتابشناسیهای از این نوع، جامعتر است.
3) تعداد كتابهایی كه در هر یك از رشتههای اصلی علوم عقلی و فلسفههای مضاف، موضوعنویسی شدهاند، بیسابقه است.
بخش دوم این كتاب، به فهرستهای مختلفی اختصاص یافته است كه زمینه جستوجو در بخش اول كتاب را فراهم میكند. در این بخش، فهرستهای ذیل آورده شدهاند:
أ) فهرست پدیدآوران: این فهرست دربردارنده نام کسانی است که آثار آنها در ضمن کتابشناسی معرفی شدهاند. از مزایای آن، این است که نقشهای مختلف پدیدآوران اعم از مؤلف، مترجم، محقق، مصحح و تعلیقهنویس و... در آن جدا از یکدیگر ذکر شدهاند.
ب) فهرست منابع فارسی: مراد از منابع فارسی، منابعی است که به زبان فارسی نگارش یافتهاند.
ج) فهرست منابع عربی: مراد از منابع عربی، منابعی است که به زبان عربی نگارش
یافتهاند.
د) فهرست موضوعات: در فهرست موضوعات، موضوعات کلی منابع حداکثر در حد
سه شاخه معرفی شده، و به محل درج آنها ارجاع شده است.
ه) فهرست آثار: ذیل فهرست آثار نام شخصیتها و پدیدآورانی آورده شده است که مطالبی درباره آثار آنها در منابع کتابشناسی شده آمده است.
و) فهرست اعلام: در فهرست اعلام، نام اعلامی ذکر شده است که درباره آنها در منابع کتابشناسی شده، بحث شده است.
ز) فهرست گرایشها: مراد از گرایشها، مکاتب، فِرق و نحلههایی هستند که درباره آنها در منابع کتابشناسیشده، بحث شده است.