مقدمه

مرکز پژوهشی دائره‌المعارف علوم عقلی اسلامی در راستای فراهم نمودن زمینه تدوین فرهنگ‌نامه‌ها و دائره‌المعارف علوم عقلی اسلامی و واضح شدن ساختار علوم عقلی و جایگاه اصطلاحات در هر علم با استفاده از نظرات کارشناسان و متخصصان علوم عقلی، اقدام به تهیه طرحی بدیع در تدوین و عرضه اصطلاح‌نامه در رشته‌های علوم عقلی نموده است.

1) تعریف: مراد از تهیه اصطلاح‌نامه، ساماندهی به همه اصطلاحات یک علم از طریق مشخص کردن رده‌های کلی هر علم (اصطلاحات رأس)، شناسایی روابط نموداری همه اصطلاحات (اعم و أخص، مرجح و نامرجح و اصطلاحات وابسته) و مشترکات لفظی و یادداشت دامنه است.

2) هدف: تهیه اصطلاح‌نامه‌های علوم عقلی اسلامی در مرکز، اهداف متعددی دارد که از جمله آنها، همآرایی نمایه‌ها، گزینش منطقی و دقیق مدخل‌ها، تعیین جایگاه هر مدخل در فرهنگ‌نامه‌ها و دائرهْْ‌المعارف و تعیین نسبت حجم مقالات است.

3) مراحل تهیه

مراحل کار در تهیه اصطلاح‌نامه‌ها عبارت است از:

1. انتخاب و تصویب منابع معتبر در هر رشته؛
2. استخراج اصطلاحات از منابع مصوب؛
3. تنظیم اصطلاح‌نامه و ترسیم نمودار؛
4. بررسی و تصویب اصطلاحات و اصطلاح‌نامه در شوراهای علمی (متشكل از صاحب‌نظران و متخصصان در هر رشته)؛
5. مستندسازی اصطلاح‌نامه‌های مصوّب، از حیث منابع و تعاریف.

4) ویژگی‌های اختصاصی کار مرکز

أ) در مرحله تحقیق

از جمله امتیازات اصطلاح‌نامه‌های این مركز، در مرحله تحقیق عبارتند از: جامعیت منابع، دقت در استخراج، مستند بودن هر اصطلاح و جایگاه آن در اصطلاح‌نامه به منابع و تعاریف، بررسی همه اصطلاحات در شوراهای علمی متشكل از متخصصین برجسته و مشخص ساختن مشترکات لفظی با توضیح‌گرهای مناسب.

ب) درمرحله عرضه

عرضه اصطلاح‌نامه‌های مرکز به سه صورت الفبایی، نمودار درختی و عبارتی (در ضمن عباراتی مأنوس)، در قالب کتاب و نرم‌افزار از امتیازات مرکز در شیوه عرضه اصطلاح‌نامه است.

5) امکانات و ویژگی‌های نرم‌افزار اصطلاح‌نامه‌های مرکز:

• امکان انواع جستجو در اصطلاحات، تعاریف، فهرست مطالب منابع
• قابلیت ارتباط هر اصطلاح با تعاریف
• ارجاعات و متن منابع
• امکان دسته‌بندی اطلاعات در چند مرحله
• امکانات جانبی (یادداشت برداری، کپی، چاپ و...)

6) نرم‌افزار اصطلاح‌نامه منطق

• این نرم‌افزار حاوی اطلاعات زیر می‌باشد:

• درختواره حدود 4600 اصطلاح علم منطق؛
• تصویر نمودار درختی اصطلاح‌نامه علم منطق؛
• تعاریف و مستندات اصطلاحات با استفاده از 50 منبع معتبر؛
• تصویر متن منابع اصطلاح‌نامه تعاریف.

 7) اعضای شورای علمی منطق

1. عسکری سلمیانی امیری
2. محمدباقر ملکیان
3. محمد محمدعلیزاده
4. محمد کریمی

جهت آشنایی با جزئیات بیشتر درباره اصطلاح‌نامه‌ اینجا را کلیک کنید