اصطلاح‌نامه كلام اسلامي، مجموعه‌اي از اصطلاحات است كه همراه با تعاريف آنها از منابع مهم كلامي استخراج شده، و روابط اصطلاحات با يكديگر و جايگاه هر يک در نظام كلام اسلامي مشخص شده است.

مراد از «اصطلاح» در اينجا هر لفظ يا عبارتي است كه در علم کلام معناي خاصي از آن اراده شده و به اجمال يا تفصيل، مورد بحث و بررسي متکلمان واقع گرديده است.

واحد اصطلاح‌يابي و مدخل‌شناسي کلام، با هدف تنظيم اصطلاح‌نامه علم کلام اسلامي ونگارش دائرة‌المعارف علوم عقلي اسلام، در سال 1380 تشکيل شد و تاکنون توانسته است علاوه بر مشخص‌کردن روابط اصطلاحات کلاميِ و نگارش اصطلاح‌نامه و ترسيم نمودار علم کلام، وضعيت مدخل‌هاي دائره‌المعارفي و فرهنگ‌نامه‌اي (اعم از مدخل‌هاي اصلي، ضمني و نمايه) را نيز تعيين نمايد.

قلمرو فعاليت

قلمرو فعاليت واحد در زمينه کلام، اختصاص به دوره و يا فرقة خاصي نداشته، بلكه از همه کتاب‌هاي معتبر و در دسترس از همه فرقه‌هاي كلامي در همه دوره‌هاي اسلامي استفاده شده است.

اعضاي شوراي علمي

ويژگي‌هاي اصطلاح‌نامه کلام

اين اصطلاح‌نامه که در راستاي تدوين فرهنگنامه و دائره المعارف علوم عقلي اسلامي تهيه شده است داراي ويژگي‌هايي است که برخي از آنها به شرح زير است:

• ارائه تعريف هر اصطلاح و جايگاه آن در نظام كلام اسلامي؛
• شناخت واژه‌هاي مترادف و ارجاعي يك اصطلاح؛
• تفكيك مشتركات لفظي به وسيله توضيح‌گرهاي مناسب؛
• دسترسي سريع و آسان محققان به اصطلاحات مورد نظر؛
• نمايش درختواره اصطلاحات، افزون بر شيوة رايج الفبايي (نمايش درختواره سبب سهولت در دسترسي كاربران و محققان به اصطلاحات و روابط ميان آنها و همچنين جايگاه هر اصطلاح در نظام كلام اسلامي خواهد شد).

• شناسايي حدود 500 منبع معتبر کلامي جهت اصطلاح‌يابي؛
• استخراج بيش از 30000 اصطلاح کلامي توسط محققان محترم مرکز دائره‌المعارف؛
• مستندسازي (ثبت تعاريف) اصطلاحات کلامي؛
• تشکيل بيش از 660 جلسه شوراي علمي کلام جهت بررسي اصطلاحات استخراج شده؛
• تصويب حدود 3650 اصطلاح کلامي از ميان اصطلاحات استخراج شده توسط شوراي محترم علم کلام؛
• تصويب بيش از 700 مدخل اصلي و حدود 2950 مدخل ارجاعي و نمايه از ميان اصطلاحات استخراج شده، توسط شوراي محترم علمي کلام؛
• همه فعاليت‌هاي فوق در سه مرحله تحقيق، تصويب و ارزيابي نهايي صورت گرفته است.