سه شنبه: 19 اسفند 1399
رهنمودهاي مرحوم علامه حضرت آيتالله مصباح يزدي(ره) در راهاندازي و پيشرفت مركز پژوهشي دائرةالمعارف علوم عقلي اسلامي (1)
گزيده سخنان مرحوم علامه حضرت آيتالله مصباح يزدي (رضوانالله تعالي عليه)، مؤسس و رياست عاليه مركز پژوهشي دائرةالمعارف علوم عقلي اسلامي درباره پژوهشهاي بنيادين و نگارش دائرةالمعارف علوم عقلي اسلامي (سال 1384)
- كارهايى وجود دارند كه حتى معلوم نيست ثمره آنها در زمان حيات خود فرد ظاهر گردند و ممكن است نتايج كار به نسل دوم و حتى سوم كشيده شود.
- كارى كه دوستان ما در مجموعه «دائرةالمعارف علوم عقلى اسلامى» انجام مىدهند، از مصاديق بارز پژوهشهاي پر زحمت، طاقتفرسا، غريب و مهجور است.
- شما بايد خدا را شكر كنيد كه اين معرفت را به شما داد كه اهميت اين كار را نسبت به ساير امور درك كنيد و با آنكه ممكن است ثمره كارتان تا ده يا حتى بيست سال آينده هم ظاهر نشود، به شما چنين همتى داده كه در اين عرصه مهم و تأثيرگذار وارد شويد.
خداى متعال را شاكريم كه اين توفيق را به ما مرحمت فرمود كه اولاً، در سلك خدمتگزاران آستان مقدس حضرت ولىعصر (عج) درآييم؛ ثانيا، با توفيقات الهى، نيازهاى اساسىِ علمى و فرهنگى جامعهمان را شناسايى كنيم؛ و ثالثا، در جهت رفع اين نيازها، با انجام برنامههاى بنيادى، قدمهاى اساسى برداريم.
فكر انجام چنين كارى و تهيه چنين دائرةالمعارفى از حدود سى سال قبل به ذهن دوستان آمد و برخى عزيزانى كه امروز در خدمتشان هستيم، بهخصوص جناب آقاى فياضى و جناب آقاى رجبى، اين مسئله را به ياد دارند. البته، براى صاحبان اين انديشه روشن بود كه نيروى انسانى و امكانات لازم براى انجام اين كار در آن مقطع در اختيار نبود. حتى حداقلِ بودجه و فضا و كتاب و امثال آنها در اختيار نبود و كار تقريبا از صفر شروع شد. طبيعتا میبايست طرحى در نظر گرفته میشد و طى گامهايى، بهتدريج، امكانات لازم براى انجام اين كار فراهم میگرديد.
يكى از ويژگيهاى «پژوهشهاى بنيادى» اين است كه معمولاً براى انجام آنها افراد كمتر داوطلب میشوند و اين، به دليل ديربازده بودن اينگونه برنامههاست. كارهايى وجود دارند كه حتى معلوم نيست ثمره آنها در زمان حيات خود فرد ظاهر گردند و ممكن است نتايج كار به نسل دوم و حتى سوم كشيده شود. طبيعى است كه انگيزه افراد براى انجام چنين كارهايى بسيار كم است. در اين ميان، خداى متعال از ميان بندگان شايسته خود كسانى را برمیگزيند و براى انجام چنين كارهايى به آنها همتى بلند، استقامتى كمنظير و اخلاصى شايسته عطا مىكند تا كمر همت ببندند و آنها را عهدهدار گردند. همچنين، اين افراد در كار خود از امدادهاى ويژه و غيبى خداى متعال نيز برخوردار خواهند بود؛ گرچه ساير كارهايى كه با نيت الهى انجام مىگيرند نيز از عنايت خداوند بىبهره نيستند و خداوند هريك را به سهم خويش مدد مىرساند: كُلاًّ نُمِدُّ هؤلاءِ وَ هَؤلاءِ مِنْ عَطاءِ رَبِّكَ وَ ما كانَ عَطاءُ رَبِّكَ مَحْظُوراً (اسراء: 20).
در حوزه، يكى از كارهايى كه بايد آن را از امور پر زحمت، طاقتفرسا، غريب و مهجور به حساب آورد، فعاليتهايى است كه در زمينه تحقيقات بلندمدت صورت مىگيرد؛ تحقيقاتى كه به ثمر نشستن آنها گاه دهها سال زمان نياز دارد. كارى كه دوستان ما در مجموعه «دائرةالمعارف علوم عقلى اسلامى» انجام مىدهند، از مصاديق بارز چنين پژوهشهايى است.
البته، انجام چنين پژوهشهايى به مسلمانان و يا محققان حوزه علوم دينى اختصاص ندارد و حتى مىتوان گفت غيرمسلمانها و محققان ساير حوزهها در اين زمينه از ما جلوترند. آنها در همين امور مادى و دنيايى، گاهى در امورى، كه چندان آثار مادى و اقتصادى هم به دنبال ندارد و حتى معلوم نيست به نتيجه مشخصى برسد، سالها وقت و هزينههاى کلان صرف مىكنند. اين بايد درس عبرتى براى ما باشد؛ ما كه كارمان مىتواند در اعتلاى فرهنگ و عزّت جامعه اسلامى مؤثر باشد و ما را مشمول لطف و عنايات الهى گرداند، نبايد عمرمان را صرف امور روزمره و كمارزش و يا كارهايى نماييم كه وجهه خداپسندانهاى ندارد.
كسانى كه دستى در كارها و فعاليتهاى فرهنگى و پاسخگويى به شبهات دارند، تصديق مىكنند كه اولين ابزار چنين كارى، وجود منابع علمى شناخته شده و قابل بهرهبردارى و آماده است. اگر كسى بخواهد مقالهاى بنويسد، بايد منابعش را بشناسد و بداند كه به كجا مراجعه كند. كسانى كه با مراكز تحقيقاتى غرب و دانشگاههاى آنجا آشنايى دارند، مىدانند كه آنها از سالها پيش با رايانهاى كردن كارهاى تحقيقى، بهويژه امروزه با استفاده از اينترنت، تا چه حد كارهاى پژوهشى را تسهيل كردهاند. اين در حالى است كه ما در كشور خودمان در اين زمينهها هنوز اندر خم يك كوچهايم. ما هنوز از منابع اصلى خودمان شناخت درستى نداريم و بر فرضِ شناخت، براى تهيه كتاب و نمايهزدن و رايانهاى كردن نمايهها با مشكل بودجه مواجهايم.
بنابراين، عزيزانى كه در اين مجموعه گرد آمدهاند و حاضر شدهاند وقت گرانمايه خود را صرف اينگونه كارها و پژوهشهاى بنيادى كنند، بايد به اهميت، نقش و جايگاه كار خود كاملاً آگاه باشند. شما بايد خدا را شكر كنيد كه اين معرفت را به شما داد كه اهميت اين كار را نسبت به ساير امور درك كنيد و با آنكه ممكن است ثمره كارتان تا ده يا حتى بيست سال آينده هم ظاهر نشود، به شما چنين همتى داده كه در اين عرصه مهم و تأثيرگذار وارد شويد. وجود چنين همّتى را به فال نيك مىگيريم و اميدواريم خداى متعال روز به روز بر اين همّت و اخلاص و پشتكار بيافزايد و در آيندهاى نزديك شاهد بارورى اين درخت مبارك باشيم. به هر حال، اين وظيفهاى است كه بر دوش روحانيت مخلص و سربازان گمنام امام زمان (عج) نهاده شده و انشاءاللّه با افتخار و سربلندى و با عنايات خاص آن حضرت، آن را به سر منزل مقصود خواهند رساند. اتكاى اصلى ما در اين راه نيز خداى متعال و وعدههايى است كه حضرتش به مؤمنان داده است؛ چنان كه فرموده: وَ لَيَنْصُرَنَّ اللّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ، (حج: 40) و نيز: وَ الَّذِينَ جاهَدُوا فِينا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ اِنَّ اللّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ، (عنكبوت: 69)
پيامرسان ايتا
پيامرسان سروش
- بازدید: 47 مرتبه