آشنایی با فهرست نسخه‌های عکسی علوم عقلی اسلامی
«فهرست نسخه‌های عکسی علوم عقلی اسلامی»
فهرست نسخه‌های عکسی علوم عقلی اسلامی در سه جلد منتشر شده است:
نخستین جلد از مجموعة فهرست نسخه‌های عکسی علوم عقلی اسلامی 500 نسخه، شامل 1136 رساله را دربرگرفته است.
در جلددوم پانصد نسخه (1286 رساله از رساله‌های علوم عقلی اسلامی) معرفی شده است، كه این تصاویر از بیش از صد مرکز نگهداری نسخ خطی داخل و خارج از کشور تهیه شده است. این کتاب ویژگیهای ممتاز و ارزشمندی از نظر محتو دارد.
در جلد سوم پانصد نسخه (1012 رساله از رساله‌های علوم عقلی اسلامی) معرفی شده است، كه این تصاویر از حدود هفتاد مرکز نگهداری نسخ خطی داخل و خارج از کشور تهیه شده است.
ساختار کتاب
کتاب فهرست نسخه‌های عکسی علوم عقلی اسلامی از دو بخش تشکیل شده است:
1. فهرست نسخه‌ها
چینش اطلاعات در فهرست نسخه‌ها به ترتیب ذیل است:
- شمارة ثبت نسخه و رساله (بیان‌کنندة شمارة نسخه و رساله در کتابخانة مرکز پژوهشی دائرة‌المعارف علوم عقلی اسلامی)؛
- عنوان اصلی و دیگر عناوین (شامل عنوان اصلی و عنوان‌های فرعی و جعلی رساله)؛
- پدیدآوران (شامل نام مؤلف، شارح، مترجم و... همراه با ذکر نقش پدیدآور)؛
- موضوع (بیان‌کنندة موضوعاتی که رساله به آنها پرداخته است)؛
- زبان (بیان‌گر زبان رساله)؛
- آغاز (شامل عبارات آغازین رساله)؛
- انجام (شامل عبارات پایانی رساله)؛
- وضعیت نسخه (شامل تعداد برگ، نوع خط، تعداد سطر و کامل یا ناقص بودن رساله و تعیین نوع نقص آن)؛
- وضعیت کتابت (شامل نام کاتب، محل و تاریخ کتابت)؛
- ملاحظات (توضیحات نسخه‌شناسی و کتاب‌شناسی)؛
- نسخ دیگر (اشاره به تعداد نسخه‌های این رساله در داخل کشور با ارجاع به فهرستواره دستنوشت‌های ایران: دنا)؛
- نسخ مرکز (معرفی نسخه‌های دیگر همین رساله در مرکز پژوهشی دائرة‌المعارف علوم عقلی اسلامی)؛
- محل نگهداری (بیان‌کنندة محل نگهداری نسخة اصلی رساله).
2. نمایه‌ها
هشت نمایه زیر در بخش دوم کتاب ارائه شده است:
نمایه عناوین: در این نمایه، همة عنوان‌های اصلی، فرعی و جعلی رساله‌های مندرج در فهرست نسخه‌های عکسی علوم عقلی اسلامی را به ترتیب حروف الفبا آورده‌ایم.
نمایه پدیدآوران: در این نمایه، پدیدآوران اصلی همراه با عنوان‌های اصلی رساله‌ها آمده است. مراد از پدیدآور اصلی، شخصی است که نقش اصلی را در تولید رساله داشته است. این نقش‌ها شامل تألیف، شرح، ترجمه و مانند آن است.
نمایه آثار با پدیدآور نامعلوم: برای سهولت کار پژوهشگران، همه عنوان‌های اصلی، فرعی و جعلی رساله‌هایی که مؤلف آنها نامعلوم مانده، در این قسمت ذکر شده است.
نمایه موضوعات: در اینجا همة موضوعات و عنوان اصلی رساله‌ها را به‌صورت الفبایی آورده‌ایم. بدیهی است در این نمایه، عنوان اصلی به تعداد موضوعات رساله، ذیل هر موضوع تکرار شده است.
نمایه کاتبان: نام همة کاتب‌ها در این نمایه آمده است و اگر کاتب به‌جز کتابت، نقش دیگری مانند مؤلف، مترجم، محشی و... داشته، آن را نیز در پرانتز یادآور شده‌ایم.
نمایه تاریخ کتابت: ترتیب چینش این نمایه، از قدیم‌ترین تاریخ تا دوره معاصر است.
نمایه محل کتابت: در این نمایه، مکان کتابت نسخه‌ها، به ترتیب حروف الفبا مرتب شده است.
نمایه محل نگهداری: در این نمایه، نام‌های اختصاری مراکزی که اصل نسخه‌ها در آنجا وجود دارد، به ترتیب الفبایی آمده است؛ نام تفصیلی مراکز و کتابخانه‌ها را در اختصارات ابتدای کتاب آورده‌ایم.
