درآمد

علم کلام که در ميان علوم اسلامي پيشينه‌اي طولاني دارد، با سه هدف عمده پايه‌گذاري شده است: تبيين عقايد ديني، استدلال و توجيه عقلي براي آن و دفاع از اين عقايد در برابر شبهه‌هاي مخالفان. گرچه اين اهداف کم و بيش در ساير علوم عقلي اسلامي نيز مورد توجه بوده است ولي تنها متکلمان اين مسائل را دغدغه خود قرار داده و مستقيماً در اين راه گام بر‌داشتند.

در اهميت علم کلام همين بس که هيچ دين و مذهبي از آن بي‌نياز نيست؛ زيرا از سويي بايد مباني نظري دين استوار گردد و از سوي ديگر، شبهات منکران و مخالفان آن پاسخ داده شود؛ همچنين، پيوسته براي کساني که ذهن کنجکاوي دارند درباره دين و مذهبي که بدان باور دارند، پرسش‌هايي مطرح مي‌گردد، که پاسخ‌گويي به آنها را نيز علم کلام بايد به دوش بکشد؛ ازهمين‌روست که يکي از دلايل نام‌گذاري علم کلام را قدرت بر تکلم دانسته‌اند.

چنين دانشي که رسالت آن تبيين و تثبيت عقايد ديني و مذهبي است، با توجه به گستردگي شيوة بحث در آن و نيز توانايي آن در حلّ شبهات اعتقادي، لازم است بيشتر مورد توجه باشد به ويژه در عصر حاضر که تلاش‌هاي گسترده‌اي عليه مباني و عقايد اسلامي صورت مي‌گيرد و شبهات گوناگوني درباره موضوعات اعتقادي اسلامي حتي از سوي کساني که به ظاهر خود را معتقد به اسلام معرفي مي‌کنند، مطرح مي‌گردد، به گونه‌اي که تمام موضوعات اعتقادي مورد هجمه دين‌ستيزان قرار گرفته است.

شوراي علمي کلام

 

 فعاليت‌ها و دستآوردها

مرکز پژوهشي دائره‌المعارف علوم عقلي اسلامي در راستاي تهيه دائره‌المعارف جامع علوم عقلي، فعاليت‌ها و دستآوردهاي گوناگوني داشته است که بخش کلامي آن به شرح زير است:

ثبت مشخصات منابع کلامي

تا کنون مشخصات 8770 عنوان منبع فارسي و عربي در زمينه علم کلام و  7632 عنوان منبع در زمينه تاريخ کلام ثبت گرديده است

محصول عرضه شده:

• کتاب «کتاب‌شناسي علم کلام» (در سه جلد)
• کتاب «کتابشناسي تاريخ کلام» (در سه جلد)

ثبت موضوعات منابع کلامي

​تا کنون موضوعات 6000 عنوان منبع فارسي و عربي در زمينه علم کلام و 7000 عنوان در زمنيه تاريخ علم کلام  استخراج شده است

تهيه پرونده‌هاي علمي منطقي

تا کنون بيش از 54 پرونده علمي براي مدخل‌هاي کلامي تهيه شده است که در آينده در قالب لوح فشرده عرضه خواهد شد.

فهرست نويسي منابع کلامي

تا کنون فهرست‌نويسي  حدود 42 عنوان منبع کلامي به پايان رسيده است

محصولات عرضه شده: 

• انتشار کتاب معجم موضوعي علم کلام (در 5 جلد)
• عرضه نرم‌افزار کنزالحکمه 6

چکيده نويسي منابع مهم کلامي

​​محصولات عرضه شده:

• کتاب المعجم الموضوعي لشرح المواقف (در 5 جلد)
• کتاب المعجم الموضوعي لشرح المقاصد (در 3 جلد)
• نرم افزار کنزالحکمه  (1)
• نرم افزار کنزالحکمه (7)

نمايه بر متن

محصول عرضه شده:

• نمايه بر متن کتاب شريف الغدير (در 2 جلد)
• نرم افزار کنزالحکمه 9

اصطلاح‌يابي و مدخل‌نويسي منطق

​​محصولات عرضه شده:

• عرضه نرم‌افزار اصطلاح‌نامه علم کلام (درختواره حدود 3650 اصطلاح کلامي همراه با تعاريف و مستندات اصطلاحات با استفاده از حدود 280 منبع معتبر کلامي)
• کتاب اصطلاح‌نامه علم کلام (در 2 جلد)

نمايه بر متن

محصول عرضه شده:

• نمايه بر متن کتاب شريف الغدير (در 2 جلد)
• نرم افزار کنزالحکمه 9

9. نشريه تخصصي

​​محصولات عرضه شده:

• انتشار 9 شماره از نشريه علمي ترويجي «معارف عقلي» با موضوع علم کلام منتشر شده است