رونمایی از دستاوردهای مرکز پژوهشی دائره‌المعارف علوم عقلی اسلامی

با حضور حضرت علامه آیت‌الله مصباح یزدی دامت برکاته؛ آثار و دستاوردهای مرکز پژوهشی دایرة‌المعارف علوم عقلی اسلامی در سالن همایش‌های مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) رونمایی شد

در این مراسم که روز پنج شنبه دوازدهم اسفندماه 1389 برگزار شد، یازده محصول و دستاورد علمی و پژوهشی مرکز پژوهشی دایرةالمعارف علوم عقلی اسلامی به جامعه علمی کشور عرضه شد.

نرم‌افزارهای عرضه شده در این مراسم به شرح زیر می‌باشد: نرم افزار کنزالحکمه 3 (چکیده‌ها و نمایه‌های مجموعه مصنفات شیخ اشراق) نرم افزار کنزالحکمه 4) فهرست تفصیلی مطالب و نمایه‌های 24منبع مهم منطقی (  نرم افزار کنزالحکمه 5(فهرست تفصیلی مطالب و نمایه‌های 35منبع مهم فلسفی) نرم افزار کنزالحکمه 6(فهرست تفصیلی مطالب ونمایه‌های 42 منبع مهم کلامی)
از دیگر آثاری که در این مراسم رونمایی شد. کتاب‌های: فرهنگ اعلام علوم عقلی اسلامی(5جلد)؛ المعجم الموضوعی لشرح المواقف (5جلد) مشتمل بر چکیده‌ها و نمایه‌ها المعجم الموضوعی لمنتخب الکتب المنطقیهْْ (3جلد) المعجم الموضوعی لکتاب مجموعه مصنفات شیخ الاشراق (3جلد) المعجم الموضوعی للمنطق(3 جلد) المعجم الموضوعی للفلسفهْْ (5جلد) المعجم الموضوعی لعلم الکلام (5جلد)
رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در این همایش با قدردانی از دست‌اندرکاران برگزاری این همایش و تلاش گران در راستای تولید و طراحی این كتابها و نرم‌افزارها اظهار داشت: امروز ما شاهد به ثمرنشستن تلاش‌های چندین ساله‌ای هستیم که با زحمات دست‌اندرکاران مرکز پژوهشی دائره‌المعارف علوم عقلی اسلامی به اینجا رسیده است. حضرت آیت‌الله مصباح یزدی تصریح کرد: متأسفانه هنوز علوم عقلی در حوزه ها جایگاه واقعی خودش را پیدا نکرده، اما باید توجه داشت که در گذشته این علوم در حوزه حتی دارای جایگاه منفی بوده اند. ایشان افزود: جای بسی تأسف است که علوم عقلی اسلامی در زادگاهش (حوزه) مقبولیت همگانی ندارد و حتی برخی بزرگان، طلاب را از ورود به این عرصه نهی می‌کنند. عضو مجلس خبرگان رهبری در ادامه بیان داشت: شاید دولتمردان، اقتصاددانان و دانشمندان علوم تجربی و ریاضی اهمیت تدوین این آثار و اصطلاح‌نامه‌ها و معجم‌ها را درک نکنند چون بر خلاف مسائل تجربی و حتی فقهی در زندگی ظاهری مردم چندان اثری ندارد و تنها وقتی ارزش این کارها مشخص می‌شود، که بدانیم چقدر به آنها نیاز داریم. ایشان خاطر نشان کرد: حتی در کشورهای غربی کمتر افرادی به پژوهش در مباحث علوم عقلی علاقه‌مندند و معدود افرادی هم که وجود دارند، حقیقتا همتی ارزشمند دارند. آیت‌الله مصباح (دام ظله) همچنین تأکید کرد: ارزش دادن به مباحث عقلی به معنای قبول هر کلامی از هر فیلسوفی نیست، بلکه مراد ارزش دادن به اصل علوم عقلی است. ایشان در ادامه با بیان این‌که هر علمی اگر مورد مناقشه و نقادی قرار نگیرد، راکد شده و می‌میرد، گفت: این‌که می‌بینید فقه ما این‌گونه عالم‌گیر شده و به فقه جواهری خویش می‌بالیم، به این دلیل است که همواره محل نقد و مناقشه بوده است و بدین‌وسیله زمینه رشد و اعتلای آن فراهم شده است. عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم یادآور شد: یکی از مشکلات در باب فلسفه طی دو سه قرن اخیر این بوده که این علم آن چنان که باید و شاید مورد نقادی و مناقشه علمی قرار نگرفته است. ایشان یکی دیگر از عوامل مهم در پیشرفت یک علم را بهره‌گیری مناسب از زحمات و دست‌آوردهای پیشینیان آن علم عنوان کرد و افزود: اگر میراث عظیم فقه را از بزرگانی همچون شیخ طوسی و شیخ انصاری و دیگران در اختیار نداشتیم، مراجع بزرگی هم‌چون مرحوم آیت‌الله‌العظمی بروجردی تربیت نمی‌شدند. ریاست مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) اضافه کرد: یکی از ویژگی‌های بسیار ممتاز آیت‌الله بروجردی این بود که ایشان در تحقیق و بررسی مسائل فقهی به مهم‌ترین کتاب‌ها رجوع كرده و با دقت و صرف وقت فراوان حتی به منابع فقهی اهل‌سنت نیز مراجعه می‌کردند و می‌گفتند که ما تنها هنگامی فقه شیعه را به خوبی می‌فهمیم که فقه اهل‌سنت را نیز خوب بشناسیم. وی افزود: باید مبانی فکری قوی داشته باشیم تا بتوانیم در فضای علمی محکم و استوار گام‌ برداریم. ایشان در پایان اظهار داشت: بی‌شک رونمایی از این آثار، خدمتی برای آیندگان حوزه است تا آن‌ها در مباحث عقلی گام های استوارتری برداشته و با مسائل به شكل تقلیدی برخورد نکنند.
حجت‌الاسلام و المسلمین احمد ابوترابی رییس مرکز پژوهشی دایرةالمعارف علوم عقلی اسلامی در ابتدای این مراسم گزارشی از فعالیت های علمی این مرکز ارائه کرد. ایشان فراهم کردن زمینه تحقیقات سریع، دقیق و جامع را از مهم‌ترین اهداف این مرکز عنوان کرد و گفت: برخوداری از کتابخانه دیجیتالی، اصطلاح‌نامه، چکیده‌نامه و نمایه‌ها، نمایه بر متن، سادگی با امکانات زیاد و باز بودن نرم‌افزار را از جمله مزایای نرم‌افزاهای رونمایی شده عنوان کرد. وی جامعیت منابع، دقت در جستجو و تصویب در شوراهای علمی را از امتیازات محتوایی آثار ارائه شده از سوی مرکز دائره‌المعارف علوم عقلی اسلامی ذکر کرد و گفت: باید زمینه نشر تصاعدی معارف اهل‌بیت(ع) به وسیله تدوین مطالب در قالب نرم‌افزار فراهم شود. رئیس مرکز پژوهشی دایره‌المعارف علوم عقلی در این مراسم یادآور شد: «این محصولات به همت مرکز پژوهشی دائره‌المعارف علوم عقلی اسلامی و با مشارکت ده ها پژوهشگر و طی مدت زمان ده سال تلاش و کوشش محققان تهیه شده و در اختیار جامعه علمی و پژوهشی قرار گرفته است». ایشان هدف از این فعالیت‌های پژوهشی را فراهم نمودن زمینه تحقیق سریع و جامع و دقیق برای پژوهشگران دانست و تصریح کرد: «هدف نهایی مرکز، تدوین دایره‌المعارفی تخصصی است که معارف علوم عقلی اسلامی، به ویژه اندیشه های بنیادین اسلامی و شیعی را با قابلیت عرضه در صحنه‌های بین‌المللی، تولید و عرضه کند». وی خاطرنشان کرد: «انجام تحقیقات بنیادین در هر یک از علوم عقلی اسلامی برای زمینه‌سازی تدوین دانش‌نامه‌ها و ایجاد بستر لازم برای دقت، جامعیت و سرعت در انواع تحقیقات علوم عقلی و نیز تربیت نیروهای انسانی لازم در راستای اهداف مرکز، از اهداف اولیه و کوتاه مدت این مرکز پژوهشی است». رئیس مرکز پژوهشی دائره‌المعارف علوم عقلی اسلامی، نرم‌افزارهای آماده‌ساز و نرم‌افزارهای کتاب ساز را از محصولات ارائه شده از سوی این مرکز عنوان و تصریح کرد: «تمامی فعالیت‌های این مجموعه حاصل دور اندیشی آیت‌الله مصباح یزدی است که به ضرورت انجام چنین کاری تاکید داشتند». وی با اشاره به تهیه نرم‌افزارهای ورود اطلاعات گفت: «این مرکز دارای پنج نرم‌افزار برای ورود اطلاعات است که شامل برنامه ورود اطلاعات برای مشخصات کتاب‌شناسی، چکیده‌ها و نمایه‌ها، پرونده علمی، اصطلاح‌نامه و موضوعات درختی می‌باشد». ایشان همچنین به توضیحاتی درباره نرم افزار کنزالحکمه پرداخت و گفت: «وجود متن و امکان اسکن کتاب‌های المواقف فی علم الکلام، شرح المواقف سید شریف جرجانی و تعلیقه سیالکوتی و چلبی بر شرح‌المواقف، اصطلاح نامه و نمودار درختی رده های اصلی علم کلام اسلامی شامل توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد به همراه منابع و تعاریف هر اصطلاح از جمله ویژگی‌های این نرم افزار است». حجت الاسلام والمسلمین دکتر ابوترابی افزود: «هم‌آرایی الکترونیکی اصطلاح نامه‌ها با نمایه ها، ارتباط میان کلیدواژه‌ها، دستیابی به چکیده و متن کتب از راه های مختلف، قابلیت جستجوی لفظی و ساده و پیشرفته در متن منابع، قابلیت و امکان دسته بندی اطلاعات استخراج شده از متن در چند مرحله از دیگر ویژگی‌های نرم‌افزار کنزالحکمه است». ایشان اظهار داشت: «جامعیت منابع، دقت در جستجو و تصویب تحقیقات در شوراهای علمی از امتیازات محتوایی آثار ارائه شده از سوی مرکز دائره‌المعارف علوم عقلی اسلامی است». وی یادآورشد: «نرم افزار جامع کنزالحکمه، در 6 لوح فشرده ، نرم‌افزار اعلام و مأخذشناسی و نرم افزار درختواره اصطلاحات علوم عقلی اسلامی از دستاوردهای این مرکز است که بزودی به جامعه علمی عرضه می شود». در پایان این مراسم از حجج اسلام آقایان رضا مختاری، سلیمان قاسمی، احمد محمدی احمدآبادی، علیرضا عطوف، مهدی رحیمی، مهندس زهیر دهقانی و مهندس سید علیرضا حسینی لواسانی، از پژوهشگران و همکاران مرکز پژوهشی دائره‌المعارف علوم عقلی اسلامی تقدیر به عمل آمد.

دیدگاه