مبانی و اصول عرفان نظری
سلسله جلسات پیشرو مربوط به درسهای عرفان نظری است که توسط استاد سید یدالله یزدانپناه در مرکز پژوهشی دائرةالمعارف علوم عقلی اسلامی در 91 جلسه طی سالهای 1379 تا 1381 ارائه شده است. این مجموعه در دو مقدمه و سه فصل سامان یافته است. مقدمه اول به تاریخچه عرفان نظری و مقدمه دوم به مبانی آن اختصاص یافته است. فصل اول به اصلیترین مسئله عرفان نظری، یعنی وحدت وجود پرداخته است. مراتب چینش هستی از مباحث فصل دوم این جلسات است. فصل سوم این مجموعه به بحث از انسان کامل و ابعاد وجودی او اختصاص یافته است. گفتنی است مرکز پژوهشی دائرةالمعارف علوم عقلی اسلامی از سال 1388این درسگفتارها را پس از تحقیق و نگارش جدید در قالب کتاب اصول و مبانی عرفان نظری در چاپهای متعددی منتشر کرده است.
در اینجا بجاست از اداره کل رسانه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) که این جلسات را به نحو شایستهای ضبط و نگهداری کردهاند و به ویژه از مدیریت محترم آن اداره، جناب آقای رضا شهیدینسب قدردانی شود.
روش فهم باطنی متون دینی عنوان درسی است که استاد سید یدالله یزدانپناه در سال تحصیلی 90-91 برای دانشپژوهان سومین دوره تربیت محقق عرفان اسلامی در مرکز پژوهشی دائرهالمعارف علوم عقلی اسلامی ارائه نمودند. جناب استاد یزدانپناه در این جلسات به مباحثی همچون چیستی تأویل عرفانی، مبانی آن، اقسام مختلف تأویل عرفانی و در نهایت روشهای مختلف تأویل عرفانی پرداخته و این میراث عظیم عرفانی را با استناد به آیات و روایات به صورت کاملا منطقی و مستدل ارائه مینمایند.
سلسله جلسات پیشرو مربوط به درس تاریخ عرفان اسلامی است که توسط استاد سید یدالله یزدانپناه در دو واحد درسی به دانش پژوهان دوره تربیت محقق عرفان اسلامی ارائه شده است. این مجموعه در پنج فصل سامان یافته است. در فصل اول به چیستی عرفان و گستره آن، در فصل دوم به واژههای صوفی و تصوف و عارف و عرفان، در فصل سوم به خاستگاه عرفان، در فصل چهارم به ادوار تاریخی عرفان به صورت مطلق و نیز مشایخ و مکتبهای عرفانی و در فصل پنجم به صورت ویژه به ادوار تاریخی عرفان نظری پرداخته شده است.
استاد دکتر احمدحسین شریفی در این دوره درسی به بررسی برخی مکاتب عرفانی و جنبشهای معنوی نوظهور پرداختهاند. بخشی از این جلسات به طرح پارهای از مباحث مقدماتی و بنیادی در این رابطه همچون تعریف اصطلاحات، علل گرایش به فرقههای معنوی و آسیبشناسی فرقهها و ضرورت و اهمیت این نوع مباحث میپردازد و بخش عمده آن به معرفی و طرح دیدگاهها و نیز نقد و بررسی چهار مکتب عرفانی نوظهور و فعال در ایران؛ یعنی عرفان اکنکار، عرفان پائولوکوئلیو، عرفان حلقه و مکتب شیطانپرستی اختصاص دارد.
تاریخ برگزاری جلسات: از 25 بهمن 1390 تا 23 خرداد 1391
این درس در سال تحصیلی 84-85 به دانشپژوهان دوره تربیت محقق عرفان اسلامی(1) در مرکز آموزشی ـ پژوهشی دائرهالمعارف علوم عقلی اسلامی وابسته به مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) ارائه شده است. استاد عبدالحسین خسروپناه در این جلسات ابتدا به پارهای مباحث مقدماتی و مبنایی تصوف اشاره نموده و سپس به ذکر مهمترین فرقههای اهل تصوف در جهان اسلام میپردازند. بررسی و نقد اهم فرقههای تصوف در ایران، بویژه فرقه نعمتاللهیه گنابادیه، فرقه ذهبیه و فرقه اهل حق عمده مباحث استاد را تشکیل میدهد که با رویکردی اعتقادی ـ تاریخی بدان میپردازند.
این درس در سال تحصیلی 1390-1391 و در دومین دوره تربیت محقق منطق طی دو واحد درسی توسط استاد احمد ابوترابی برگزار شده است. این مجموعه شامل دو بخش است: در بخش اول تاریخچه معرفتشناسی غرب به اختصار بیان شده و در بخش دوم مبانی معرفتشناسی مسلمانان مورد بررسی قرار گرفته است. هدف اصلی این درس آشنایی اجمالی نوآموزان رشتههای مختلف علوم انسانی با مبانی فلسفی و منطقی معرفتشناسی مسلمانان در مقایسه با مبانی فلسفی غرب بوده است.
تذکر: مجموعههای فوق به هدف ترویج علم و معرفت در حوزههای آموزشی و پژوهشی عرضه شده است. از اینرو مرکز پژوهشی دائرهالمعارف علوم عقلی اسلامی نسبت به صحت مطالب مطرح شده در جلسات تعهدی ندارد.