یکی از وظایف حوزه‌ها و اندیشمندان دینی، تبیین باورهای دینی برای مردم است. آنان باید برای نمونه، معنای درست و دقیق آموزه‌هایی مانند «رجعت» را به‌عنوان یکی از باورهای دینی، برای مردم روشن کنند. اگر این کار ازسوی دانشمندان دین‌شناس انجام نشود، باورهای مردم درباره برخی امور دینی، سطحی و بی‌پایه خواهد شد و این چیزی نیست که دین اسلام برای مؤمنان بپسندد.
تئودیسه «اختیار انسان و جهان مبتنی بر عنایت» در حل مسئله شر از دیدگاه سوئین‌برن (ص7)
تئودیسه «اختیار انسان و جهان مبتنی بر عنایت»، یکی از تئودیسه‌هایی است که توسط ریچارد سوئین‌برن، فیلسوف دین معاصر در توجیه وجود شرور در عالم بیان شده است. او بر مبنای این تئودیسه، از سویی قائل به اختیار و اراده آزاد برای انسان است و از سوی دیگر، جهان را مبتنی بر قوانین و ویژگی‌هایی می‌داند که هم سبب تحقق تأثیراتی می‌شود که انسان‌ها با اختیار خود آن‌ها را انتخاب می‌کنند و هم انسان را قادر می‌سازد تا با مطالعه طبیعت، شرور آن را پیش‌بینی و کنترل کند. در این پژوهش بر آن هستیم تا در آغاز به روش توصیفی- تحلیلی به تبیین این تئودیسه بپردازیم و سپس اشکالات وارد بر آن را به همراه پاسخ‌هایی ذکر کنیم که سوئین‌برن خود به اشکالات مزبور بیان کرده است.
بررسی پیامدهای حس‌گرایی از دیدگاه قرآن (ص27)
با اینکه راه‌های عقل، قلب، شهود و وحی از مهم‌ترین راه‌های شناخت بوده و برای سعادت انسان ضروری هستند، برخی از انسان‌ها، با نگاه وارونه، آن‌ها را رها کرده، به حس‌گرایی و حس‌بسندگی روی آورده‌اند. این نگاه افراطی به حس، سبب شد تا آنان در خداشناسی، مسائلی مانند دیدن خداوند، فرزند داشتن و فقر او را مطرح کنند و در نبوت، انتظار دریافت اوراق وحی را داشته و سرانجام با انکار معاد، خود را در همین دنیا منحصر بدانند. این درحالی است که: اولاً، شناخت حسی، متکی به معرفت عقلی بوده، به‌تنهایی یقین‌آور نیست؛ ثانیاً، بسیاری از امور، مانند علیّت، معلولیّت و معاد، از قلمرو دریافت‌های حسی خارج هستند.
بررسی تطبیقی مسئله شفاعت در تفسیر المنار و تفسیر تسنیم (ص49)
به اعتقاد گروهی شفاعت فعل خدا و حق اوست و درخواست فعل وی از غیر او شرك است؛ آنان از جمله صاحبان تفسیر المنار (محمدعبده و رشیدرضا) دراین‌باره شبهه‌هایی مطرح کرده‌اند. مفسران شیعه ازجمله صاحب تفسیر تسنیم، آیت‌الله جوادی‌آملی کوشیده‌اند با آیات و قرائن روایی- کلامی به این شبهه‌ها پاسخ دهند. شفاعت تغییری در ارادۀ الهی نیست، بلکه به اذن او وقوع امری معقول و برپایه دلایل عقلی است. با توجه به مناقشه‌انگیز بودن مسئله شفاعت میان مسلمانان، توجه به آن ضروری است. هدف این پژوهش بررسی تطبیقی دو دیدگاه است. نخست شبهه‌ها درباره شفاعت مطرح شده، سپس با تکیه بر تفسیر تسنیم با دلایل قرآنی، عقلی و روایی پاسخ داده شده است. این پژوهش به‌شیوه توصیفی- تحلیلی، با تکیه بر داده‌های کتابخانه‌ای سامان یافته است.
پژوهشی در محورهای اساسی اشکالات در قلمرو اعجاز عددی قرآن (ص65)
قرآن کریم معجزه‌ای جاوید برای هدایت بشر است. یکی از جنبه‌های اعجاز قرآن که تا اندازه بسیاری متأثر از رایانه و برنامه‌های نرم‌افزاری است، اعجاز عددی آن است. موضوعی که بسیاری از قرآن‌پژوهان بدان پرداخته‌اند و باعث شکل‌گیری بحث‌ها و دیدگاه‌های موافق و مخالف فراوانی دراین‌باره شده است. ازآنجاکه سروکار محقق در اعجاز عددی با شمارش حروف، کلمات، آیات و سوره‌هاست و بدین‌صورت به نتایج موردنظر دست می‌یابد، ضروری می‌نماید که اشکالات وارده به‌دقت بررسی شود تا درستی و نادرستی گفتار مخالفان روشن گردد.
تبیین چندگانگی مطرح شده در نظریه «معاد» خواجه نصیرالدین طوسی (ص91)
خواجه نصیرالدین طوسی از منظر دو دانش کلام و فلسفه، شخصیتی دوگانه به‌نظر می‌آید. زیرا گاهی در یک مسئله علمی دو رأی مختلف داده است؛ یکی به شیوه اهل‌کلام و دیگری به روش فیلسوفان. در وهله نخست به ذهن می‌آید، که خواجه دچار تعارض شده است. در این مقاله به مطالعه «معاد» خواهیم پرداخت و سپس در مقام داوری، احتمالات ممکن را طرح کرده و از میان آن‌ها، دیدگاهی را که از دید ما با واقعیت مطابق است، به‌عنوان دیدگاه برگزیده انتخاب می‌کنیم. این نوشتار در داوری خود، برپایه عبارات خواجه نصیر و درنظر داشتن موقعیت اجتماعی و علمی و ویژگی روزگار زندگی وی که با هجوم گسترده متکلمان بر ضد فیلسوفان روبه‌رو بود، همچنین باتوجه به شخصیت میانه‌رو، حق‌محور و دانش‌دوست مرحوم خواجه، غبار تعارض را از چهره او می‌زداید و چنین حکم می‌کند که شخصیت وی متعارض‌نماست و نه متعارض.
سنخ‌شناسی مسائل فلسفی- کلامی در اندیشه اثیرالدین ابهری (ص105)
کشف نوآوری‌های ابهری در حوزه متافیزیک و کلام و تعیین جایگاه تاریخی وی در این دو ساحت، وابسته به سنخ‌شناسی مسائل فلسفی و کلامی در اندیشه‌های اوست. بر این اساس در جستار پیش‌رو: 1. مسئله‌شناسی (ساخت و طراحی مسائل فلسفی و کلامی)؛ 2. تعیین جایگاه طرح مسائل؛ 3. شناخت رویکردهای پذیرفته شده نزد ابهری و 4. سطح‌بندی آثار وی و همسانی یا تحول آن‌ها، بررسی می‌شود. برپایه یافته‌های این جستار، آثار فلسفی ابهری را در سه سطح می‌توان طبقه‌بندی کرد؛ آثار سطوح اول و دوم، بیشتر وام‌دار سنت رایج فلسفه‌نویسی به‌لحاظ محتوایی است، اما در آثار سطح سوم، مواجهه‌های انتقادی در برابر دیدگاه‌های نظام ارسطویی- سینوی و همچنین برخی ایده‌های فخررازی آشکار می‌شود.
پیام‌رسان ایتا
https://eitaa.com/daeratolmaaref 
پیام‌رسان سروش
