آثار و دستاوردهای مرکز پژوهشی دایرة‌المعارف علوم عقلی اسلامی اسلامی در سالن همایش های مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) رونمایی شد



در این مراسم که روز پنج شنبه دوازدهم اسفندماه برگزار شد، یازده محصول و دستاورد علمی و پژوهشی مرکز پژوهشی دایرةالمعارف علوم عقلی اسلامی به جامعه علمی کشور عرضه شد.

نرم‌افزارهای عرضه شده در این مراسم به شرح زیر می‌باشد:
نرم افزار کنزالحکمه 3 (چکیده‌ها و نمایه‌های مجموعه مصنفات شیخ اشراق)
نرم افزار کنزالحکمه 4) فهرست تفصیلی مطالب و نمایه‌های 24منبع مهم منطقی (
 نرم افزار کنزالحکمه 5(فهرست تفصیلی مطالب و نمایه‌های 35منبع مهم فلسفی)
نرم افزار کنزالحکمه 6(فهرست تفصیلی مطالب ونمایه‌های 42 منبع مهم کلامی)



از دیگر آثاری که در این مراسم رونمایی شد.کتاب‌های:
فرهنگ اعلام علوم عقلی اسلامی(5جلد)؛
المعجم الموضوعی لشرح المواقف (5جلد) مشتمل بر چکیده‌ها و نمایه‌ها
المعجم الموضوعی لمنتخب الکتب المنطقیهْْ (3جلد)
المعجم الموضوعی لکتاب مجموعهْْ مصنفات شیخ الاشراق (3جلد)
المعجم الموضوعی للمنطق(3 جلد)
المعجم الموضوعی للفلسفهْْ (5جلد)
المعجم الموضوعی لعلم الکلام (5جلد)



رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در این همایش با قدردانی از دست‌اندرکاران برگزاری این همایش و تلاش گران در راستای تولید و طراحی این كتابها و نرم‌افزارها اظهار داشت: امروز ما شاهد به ثمرنشستن تلاش های چندین ساله ای هستیم که با زحمات دست اندرکاران مرکز پژوهشی دائره‌المعارف علوم عقلی اسلامی به اینجا رسیده است.
حضرت آیت الله مصباح یزدی تصریح کرد: متاسفانه هنوز علوم عقلی در حوزه ها جایگاه واقعی خودش را پیدا نکرده، اما باید توجه داشت که در گذشته این علوم در حوزه حتی دارای جایگاه منفی بوده اند.
ایشان افزود: جای بسی تاسف است که علوم عقلی اسلامی در زادگاهش (حوزه) مقبولیت همگانی ندارد و حتی برخی بزرگان، طلاب را از ورود به این عرصه نهی می‌کنند.
عضو مجلس خبرگان رهبری در ادامه بیان داشت: شاید دولتمردان، اقتصاددانان و دانشمندان علوم تجربی و ریاضی اهمیت تدوین این آثار و اصطلاح نامه ها و معجم ها را درک نکنند چون بر خلاف مسائل تجربی و حتی فقهی در زندگی ظاهری مردم چندان اثری ندارد و تنها وقتی ارزش این کارها مشخص می‌شود، که بدانیم چقدر به آنها نیاز داریم.
ایشان خاطر نشان کرد: حتی در کشورهای غربی کمتر افرادی به پژوهش در مباحث علوم عقلی علاقه‌مندند و معدود افرادی هم که وجود دارند، حقیقتا همتی ارزشمند دارند.
آیت‌الله مصباح (دام ظله) همچنین تاکید کرد: ارزش دادن به مباحث عقلی به معنای قبول هر کلامی از هر فیلسوفی نیست، بلکه مراد ارزش دادن به اصل علوم عقلی است.
ایشان در ادامه با بیان این‌که هر علمی اگر مورد مناقشه و نقادی قرار نگیرد، راکد شده و می‌میرد، گفت: این‌که می‌بینید فقه ما این‌گونه عالم‌گیر شده و به فقه جواهری خویش می‌بالیم، به این دلیل است که همواره محل نقد و مناقشه بوده است و بدین وسیله زمینه رشد و اعتلای آن فراهم شده است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم یادآور شد: یکی از مشکلات در باب فلسفه طی دو سه قرن اخیر این بوده که این علم آن چنان که باید و شاید مورد نقادی و مناقشه علمی قرار نگرفته است.
ایشان یکی دیگر از عوامل مهم در پیشرفت یک علم را بهره‌گیری مناسب از زحمات و دست‌آوردهای پیشینیان آن علم عنوان کرد و افزود: اگر میراث عظیم فقه را از بزرگانی همچون شیخ طوسی و شیخ انصاری و دیگران در اختیار نداشتیم، مراجع بزرگی هم‌چون مرحوم آیت‌الله العظمی بروجردی تربیت نمی‌شدند.
ریاست مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) اضافه کرد: یکی از ویژگی‌های بسیار ممتاز آیت‌الله بروجردی این بود که ایشان در تحقیق و بررسی مسائل فقهی به مهم‌ترین کتاب ها رجوع كرده و با دقت و صرف وقت فراوان حتی به منابع فقهی اهل‌سنت نیز مراجعه می کردند و می گفتند که ما تنها هنگامی فقه شیعه را به خوبی می‌فهمیم که فقه اهل‌سنت را نیز خوب بشناسیم.
وی افزود: باید مبانی فکری قوی داشته باشیم تا بتوانیم در فضای علمی محکم و استوار گام‌ برداریم.
ایشان در پایان اظهار داشت: بی‌شک رونمایی از این آثار، خدمتی برای آیندگان حوزه است تا آن ها در مباحث عقلی گام های استوارتری برداشته و با مسائل به شكل تقلیدی برخورد نکنند.


حجت‌الاسلام والمسلمین احمد ابوترابی رییس مرکز پژوهشی دایرةالمعارف علوم عقلی اسلامی در ابتدای این مراسم گزارشی از فعالیت های علمی این مرکز ارائه کرد.
ایشان فراهم کردن زمینه تحقیقات سریع، دقیق و جامع را از مهم ترین اهداف این مرکز عنوان کرد و گفت: برخوداری از کتابخانه دیجیتالی، اصطلاح نامه، چکیده نامه و نمایه ها، نمایه برمتن، سادگی با امکانات زیاد و باز بودن نرم افزار را از جمله مزایای نرم افزاهای رونمایی شده عنوان کرد.
وی جامعیت منابع، دقت در جستجو و تصویب در شوراهای علمی را از امتیازات محتوایی آثار ارائه شده از سوی مرکز دائره المعارف علوم عقلی اسلامی ذکر کرد و گفت: باید زمینه نشر تصاعدی معارف اهل بیت به وسیله تدوین مطالب در قالب نرم افزار فراهم شود.
رئیس مرکز پژوهشی دایره المعارف علوم عقلی در این مراسم یادآور شد: «این محصولات به همت مرکز پژوهشی دائره المعارف علوم عقلی اسلامی و با مشارکت ده ها پژوهشگر و طی مدت زمان ده سال تلاش و کوشش محققان تهیه شده و در اختیار جامعه علمی و پژوهشی قرار گرفته است».
ایشان هدف از این فعالیت های پژوهشی را فراهم نمودن زمینه تحقیق سریع و جامع و دقیق برای پژوهشگران دانست و تصریح کرد: «هدف نهایی مرکز، تدوین دایره المعارفی تخصصی است که معارف علوم عقلی اسلامی، به ویژه اندیشه های بنیادین اسلامی و شیعی را با قابلیت عرضه در صحنه های بین المللی، تولید و عرضه کند».
وی خاطرنشان کرد: «انجام تحقیقات بنیادین در هریک از علوم عقلی اسلامی برای زمینه سازی تدوین دانش نامه ها و ایجاد بستر لازم برای دقت ، جامعیت و سرعت در انواع تحقیقات علوم عقلی و نیز تربیت نیروهای انسانی لازم در راستای اهداف مرکز، از اهداف اولیه و کوتاه مدت این مرکز پژوهشی است».
رئیس مرکز پژوهشی دائره المعارف علوم عقلی اسلامی، نرم افزارهای آماده ساز و نرم افزارهای کتاب ساز را از محصولات ارائه شده از سوی این مرکز عنوان و تصریح کرد: «تمامی فعالیت های این مجموعه حاصل دور اندیشی آیت الله مصباح یزدی است که به ضرورت انجام چنین کاری تاکید داشتند».
وی با اشاره به تهیه نرم افزارهای ورود اطلاعات گفت: «این مرکز دارای پنج نرم افزار برای ورود اطلاعات است که شامل برنامه ورود اطلاعات برای مشخصات کتاب شناسی، چکیده ها و نمایه ها، پرونده علمی، اصطلاح نامه و موضوعات درختی می باشد».
ایشان همچنین به توضیحاتی درباره نرم افزار کنزالحکمه پرداخت و گفت: «وجود متن و امکان اسکن کتاب های المواقف فی علم الکلام، شرح المواقف سید شریف جرجانی و تعلیقه سیالکوتی و چلبی بر شرح المواقف، اصطلاح نامه و نمودار درختی رده های اصلی علم کلام اسلامی شامل توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد به همراه منابع و تعاریف هر اصطلاح از جمله ویژگی‌های این نرم افزار است».
حجت الاسلام والمسلمین دکتر ابوترابی افزود: «هم‌آرایی الکترونیکی اصطلاح نامه ها با نمایه ها، ارتباط میان کلید واژه ها، دستیابی به چکیده و متن کتب از راه های مختلف، قابلیت جستجوی لفظی و ساده و پیشرفته در متن منابع، قابلیت و امکان دسته بندی اطلاعات استخراج شده از متن در چند مرحله از دیگر ویژگی‌های نرم افزار کنز الحکمه است».
ایشان اظهار داشت: «جامعیت منابع، دقت در جستجو و تصویب تحقیقات در شوراهای علمی از امتیازات محتوایی آثار ارائه شده از سوی مرکز دائره المعارف علوم عقلی اسلامی است».
وی یادآورشد: «نرم افزار جامع کنز الحکمه، در 6 لوح فشرده ، نرم افزار اعلام و ماخذ شناسی و نرم افزار درختواره اصطلاحات علوم عقلی اسلامی از دستاوردهای این مرکز است که بزودی به جامعه علمی عرضه می شود».
در پایان این مراسم از حجج اسلام آقایان رضا مختاری، سلیمان قاسمی، احمد محمدی، علی رضا عطوف، مهدی رحیمی، مهندس زهیر دهقانی و مهندس سید علی رضا حسینی، از پژوهشگران و همکاران مرکز پژوهشی دائره المعارف علوم عقلی اسلامی تقدیر به عمل آمد.